-
1 алтын
1. сущ.1) хим. зо́лото (мн. нет)кисәкле алтын — зо́лото в сли́тке (сли́тках)
2) в разн. знач. зо́лото, зо́лотце, золоти́шко прост.; мн. нет; тж. собир.; зла́то поэт. ||а) золото́й (песок, прииск, запас государства)б) золотоно́сныйалтын рудасы — золотоно́сные ру́ды
алтын комы — золотоно́сный песо́к
алтын черемәс, акыл айнымас — (посл.) зо́лото не гниёт, ум не выдыха́ется
алтын җирдә ятмый — (посл.) зо́лото на доро́ге не валя́ется (т.е. ценная вещь или ценный человек не затеряется)
алтын белән чигү — зо́лотом вышива́ть
3) ( служащее для отделки изделий) суса́ль, суса́льное зо́лото4) перен. зо́лото, золото́й (злато́й) теле́цалтынга табыну — поклоня́ться зо́лоту (золото́му тельцу́)
алтын күргәч, фәрештә азган — посл.; ирон. при ви́де зо́лота и а́нгел согреши́л; на зо́лото и а́нгел поза́рился
5) разг.; см. алтын акча6) обращение в притяж. ф. алтыным ласк. зо́лотко, зо́лотце; зо́лото (зо́лотце, зо́лотко) моё; золото́й (золо́тенький) ты мой2. прил.1) золото́й; из зо́лота (браслет, деталь механизма)алтын сәгать — золоты́е часы́
алтын йөзек — золото́е кольцо́
2)а) золото́й, золочёный, позоло́ченный, вы́золоченный (медальон, эфес шпаги, царский кафтан)алтын кысалы күзлек — очки́ в позоло́ченной опра́ве
алтын тасма — золото́й позуме́нт
б) в сочет. со словом на -лы, золото-, злато-алтын түбәле чиркәү — златове́рхий, златогла́вый, золотогла́вая ( церковь)
алтын кәүсәле наратлар — золотоство́льные со́сны
3) перен.а) золото́й; -зо́лото (чей-л. характер, совет; товарищ, напарник); зо́лотоалтын егет — золото́й па́рень; па́рень-зо́лото; не па́рень, а зо́лото
алтын булса да торган җир, сагындыра туган ил — ( песня) пусть бу́дет золото́й чужби́на, а ро́дина всё же миле́й
сүзең көмеш булса, тик торуың алтын — (посл.) сло́во - серебро́, молча́ние - зо́лото
б) см. алтын бәясе торырлыкхәзер вакытның минуты алтын — сейча́с мину́та (вре́мени) - зо́лото (це́нится на вес зо́лота)
4) перен. золоти́стый, золото́й, злато́й поэт.алтын башаклар — золоти́стые коло́сья
•- алтын белән чигелгән
- алтын белән чиккән
- алтын бөртеге
- Алтын Йолдыз
- Алтын Йолдыз медаль
- алтын йөгертү
- алтын камчы
- алтын карлыган
- алтын кисәге
- алтын корсак
- алтын медаль
- алтын нәркис
- алтын остасы
- алтын промышленносте
- алтын-сары
- алтын тамыр
- алтын төс
- алтын төсенә керү
- алтын фонды
- алтын чәчәк
- алтын чәчле
- алтын эзләү
- алтын табу
- алтын эзләүче
- алтын юу••алтын белән — см. алтын хәреф белән
алтын гасыр — золото́й век
алтын капчыгы (алтын капчык) — золото́й мешо́к, золота́я мошна́
алтын көз — золота́я о́сень
алтын куллы (алтын кул) — золоты́е ру́ки, ма́стер (челове́к) на все ру́ки
алтын погонлы — ирон. золотопого́нный || золотопого́нник
алтын сарай — ирон.; шутл. (ца́рский) дворе́ц, ца́рские хоро́мы
алтын таулар (таулары) вәгъдә итү — золоты́е го́ры сули́ть (посули́ть, обеща́ть, пообеща́ть, наобеща́ть)
алтын туй — золота́я сва́дьба
алтын фонд (алтын хәзинә) — золото́е сокро́вище, золото́й фонд (литературы, музыкальных произведений, производственных и научных кадров)
алтын юбилей — золото́й юбиле́й
алтынга әйләндерү — обраща́ть/обрати́ть, превраща́ть/преврати́ть в зо́лото (товар, имущество, драгоценности); меня́ть (обменя́ть) на зо́лото ( валюту)
алтынга күмелү (бату) — озолоти́ться, быть озолочённым; утопа́ть (купа́ться) в зо́лоте
- алтын бәясенә торырлыкалтыннан кыйбат (кадерле, кыйммәт) — доро́же зо́лота; бесце́нный
- алтын бәясе торырдай
- алтын бәясенә торырдай
- алтын бәясе тору
- алтын бирсәләр дә
- алтын бирәм дисәләр дә
- алтын хәреф белән
- алтынга күмү
- алтынга ману
См. также в других словарях:
тәңкә — 1. Яссы түгәрәк алтын яки көмеш акча 2. сөйл. Сум (I) 3. Кайбер хайваннарның, балыкларның, еланнарның тәннәрен саклый торган түгәрәк сыман юка мөгез матдә. Кайбер төр агач кәүсәләренең кабыгын яки нарат, чыршы күркәләрен тәшкил иткән вак юка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
